کد مطلب:211416 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:109
جهل موجب شک می گردد
فرمود ای مفضل آنها كه شك می كردند جاهل و نادان هستند - آنها اسباب و وسایل آفرینش و غرض و نتیجه آن را نمی دانند - فهم ایشان از طریق استدلال عاجز است او خداوندی است كه موجودات را آفریده و آنها را در كوه و دشت و صحرا و دریا پراكنده فرموده - آنها كه دیده دلشان كور است نمی توانند از سبب پیدایش و پراكندگی و نتیجه وجود آنها استفاده كنند. آنها نفهمیده اند كه این عالم به این عظمت و پهناوری در صحرا و دریا و كوه و دشت و هامون بدون مدبر نمی تواند باشد كه به همه جا و همه چیز احاطه و سلطه داشته باشد و قدرت بر رزق و روزی رساندن به آنها داشته و به حكمت و صنعت و قدرت خود آنها را اداره می كند.
آن خدای بزرگ منزه تر است از آنچه وصف می كنند خدا لعنت كند كسانی كه این راه روشن را نمی بینند و نمی شناسند و از جاده روشن و مستقیم و صاف و مرتب به راهی با رنج و ناهموار پیش می روند اینها در ضلالت و گمراهی فرورفته اند و به حیرت و سرگردانی مانده اند اینها كورانی هستند كه در یك سرای بزرگ و عمارتی مجلل و استوار بلندپایه وارد شده اند
[ صفحه 279]
و از فرشهای زیبا و فاخر و الوان و جالب بی خبرند و از آنچه در جای خود با كمال فهم و فراست و حكمت و مصلحت قرار داده اند اینها نمی بینند و بی خبرند این كوران به راست و چپ می روند و نمی دانند كجا باید بروند و راه چاره را نمی شناسند زیبائی و جلال و شكوه این بنا را نمی شناسند و از آنچه در این كاخ باعظمت پهناور برای اهلش مهیا نموده اند بی خبر هستند و گاهی با كوری و نابینائی پشت پا و سر پا بر ظروف و چیزهائی كه در این سرای مجلل برای افراد بنا نهاده اند می زنند و با آنكه احتیاج مبرمی به هر یك دارند نمی دانند چرا و برای چه جهت بر آن جاها به جا گذاشته اند و برای چه مهیا كرده اند و چون نمی دانند به خشم و غضب افتاده مذمت می كنند و با حس بدبینی و مذمت می نگرند - این كوردلان حسن تقدیر معبود و حكمت و مصلحت بنا و اساس و بنیان و وضع و محاذات اثاثیه آن را درنیافته اند و اسباب و علل و فواید آن را نمی دانند.
شكی نیست كه كوران از اسرار و اتقان خلقت و صنعت و حسن انتظام آن بی خبرند و اگر یكی از این كوران به چیزی برخورد كند كه نداند در كجا برای چه كار وضع شده حكمت و فلسفه آن را نشناسد زبان به مذمت می گشاید و به خطا نسبت می دهد و از بی تدبیری اصحاب خانه و صاحب كاخ می شناسد.
درست حال این كوران مانند اصحاب مانی نقاش است كه از زیبائی قدرت قلم او بی خبر و از لطایف و دقایق نقاشی آن صانع و ماهر بی خرد و بی ذوق و ناآشنا هستند.
ملاحده و فسقه هم كوردلانی هستند كه از دین بدر رفته اند و اسرار و رموز آفرینش را نیافته اند - بینایان باید آنها را از بنیان كاخ عالم هستی و آنچه در هر گوشه این عالم به جا گذاشته اند خبر دهد و راهنمائی كنند كه واردین را به اسرار و رموز واقف ساخته از خشم و غضبی كه در اثر جهل و نادانی رخ می دهد دور سازند و از خیال محال و راه ضلال باز دارند و آنگاه قهرا وقتی صاحب خانه را شناختند در پیشگاه او خاضع و خاشع می گردند - و از این همه وسایل عالی و نیكو و زیبا و مجلل كه در دسترس آنها گذاشته و این همه نعمتهای الهی را بشناسد و شكر نعمت كند.
آدم خردمند و روشن دل وقتی چشمش را گشود و این همه نعمتها و زیبائی را دید در بنیان عالم و خلقت آن و تدبیری كه در آفرینش آن به كار رفته فكر می كند و تدبر و تعقل می نماید كه برای چه آفریده شده و نتیجه وجود آنها چیست و با چه انتظامی هر چیزی را به جای خود
[ صفحه 280]
قرار داده اند آنگاه كه به این همه موجودات معرفت یافت اسرار و رموز موجودات را از جماد و نبات و حیوان شناخت همه آنها را دلیل بر قدرت و علم و عظمت خالق متعال و صانع توانای آنها می داند و امینی را بر وجود آنها می شناسد كه بسیار سلطه و قدرت دارد و با این شناسائی شكر نعمت الهی را می نماید و هر قدر بیشتر شكر خدا را بنماید خداوند نعم خود را بر او افزون فرماید كه در قرآن تصریح فرمود لئن شكرتم لازیدنكم و لئن كفرتم ان عذابی لشدید
آن خدای بزرگ منزه تر است از آنچه وصف می كنند خدا لعنت كند كسانی كه این راه روشن را نمی بینند و نمی شناسند و از جاده روشن و مستقیم و صاف و مرتب به راهی با رنج و ناهموار پیش می روند اینها در ضلالت و گمراهی فرورفته اند و به حیرت و سرگردانی مانده اند اینها كورانی هستند كه در یك سرای بزرگ و عمارتی مجلل و استوار بلندپایه وارد شده اند
[ صفحه 279]
و از فرشهای زیبا و فاخر و الوان و جالب بی خبرند و از آنچه در جای خود با كمال فهم و فراست و حكمت و مصلحت قرار داده اند اینها نمی بینند و بی خبرند این كوران به راست و چپ می روند و نمی دانند كجا باید بروند و راه چاره را نمی شناسند زیبائی و جلال و شكوه این بنا را نمی شناسند و از آنچه در این كاخ باعظمت پهناور برای اهلش مهیا نموده اند بی خبر هستند و گاهی با كوری و نابینائی پشت پا و سر پا بر ظروف و چیزهائی كه در این سرای مجلل برای افراد بنا نهاده اند می زنند و با آنكه احتیاج مبرمی به هر یك دارند نمی دانند چرا و برای چه جهت بر آن جاها به جا گذاشته اند و برای چه مهیا كرده اند و چون نمی دانند به خشم و غضب افتاده مذمت می كنند و با حس بدبینی و مذمت می نگرند - این كوردلان حسن تقدیر معبود و حكمت و مصلحت بنا و اساس و بنیان و وضع و محاذات اثاثیه آن را درنیافته اند و اسباب و علل و فواید آن را نمی دانند.
شكی نیست كه كوران از اسرار و اتقان خلقت و صنعت و حسن انتظام آن بی خبرند و اگر یكی از این كوران به چیزی برخورد كند كه نداند در كجا برای چه كار وضع شده حكمت و فلسفه آن را نشناسد زبان به مذمت می گشاید و به خطا نسبت می دهد و از بی تدبیری اصحاب خانه و صاحب كاخ می شناسد.
درست حال این كوران مانند اصحاب مانی نقاش است كه از زیبائی قدرت قلم او بی خبر و از لطایف و دقایق نقاشی آن صانع و ماهر بی خرد و بی ذوق و ناآشنا هستند.
ملاحده و فسقه هم كوردلانی هستند كه از دین بدر رفته اند و اسرار و رموز آفرینش را نیافته اند - بینایان باید آنها را از بنیان كاخ عالم هستی و آنچه در هر گوشه این عالم به جا گذاشته اند خبر دهد و راهنمائی كنند كه واردین را به اسرار و رموز واقف ساخته از خشم و غضبی كه در اثر جهل و نادانی رخ می دهد دور سازند و از خیال محال و راه ضلال باز دارند و آنگاه قهرا وقتی صاحب خانه را شناختند در پیشگاه او خاضع و خاشع می گردند - و از این همه وسایل عالی و نیكو و زیبا و مجلل كه در دسترس آنها گذاشته و این همه نعمتهای الهی را بشناسد و شكر نعمت كند.
آدم خردمند و روشن دل وقتی چشمش را گشود و این همه نعمتها و زیبائی را دید در بنیان عالم و خلقت آن و تدبیری كه در آفرینش آن به كار رفته فكر می كند و تدبر و تعقل می نماید كه برای چه آفریده شده و نتیجه وجود آنها چیست و با چه انتظامی هر چیزی را به جای خود
[ صفحه 280]
قرار داده اند آنگاه كه به این همه موجودات معرفت یافت اسرار و رموز موجودات را از جماد و نبات و حیوان شناخت همه آنها را دلیل بر قدرت و علم و عظمت خالق متعال و صانع توانای آنها می داند و امینی را بر وجود آنها می شناسد كه بسیار سلطه و قدرت دارد و با این شناسائی شكر نعمت الهی را می نماید و هر قدر بیشتر شكر خدا را بنماید خداوند نعم خود را بر او افزون فرماید كه در قرآن تصریح فرمود لئن شكرتم لازیدنكم و لئن كفرتم ان عذابی لشدید